Kontrole – jakie błędy popełniają rolnicy?

Kontrole w gospodarstwach rolnych są i będą coraz częstsze. Wynika to z tego, że rolnictwo poddawane jest większej regulacji od strony rządu i Unii Europejskiej. Każdego roku ARiMR i Inspekcja Ochrony Środowiska kontroluje kilka tysięcy gospodarstw w Polsce – w większości z nich nie odnotowuje się rażących nieprawidłowości, lecz są pewnie uchybienia, które najczęściej powtarzają się w gospodarstwach. Najwięcej kontroli odbywa się na miejscu w zakresie wzajemnej zgodności.

Co to jest wzajemna zgodność?

Rolnik wnioskujący o płatności bezpośrednie zobowiązany jest do spełnienia wymagań dotyczących utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej zgodnej z ochroną środowiska (DKR) oraz podstawowych wymogów z zakresu zarządzania, określonych w załączniku II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013. Powyższe wymogi składają się na jeden mechanizm noszący wspólną nazwę zasady wzajemnej zgodności. Zasada wzajemnej zgodności oznacza powiązanie wysokości uzyskiwanych płatności bezpośrednich przez rolników, a także płatności nieinwestycyjnych otrzymywanych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz 2014-2020, ze spełnianiem przez nich określonych wymogów. Wymogi te zostały podzielone na następujące obszary: środowisko, zmiana klimatu oraz utrzymanie gruntów w dobrej kulturze rolnej; zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin; dobrostan zwierząt.

Jakie błędy rolnicy popełniają najczęściej?

Rolnicy najczęściej nie przestrzegają Normy Dobrej Kultury Rolnej Zgodnej z Ochroną Środowiskową (DKR), które dotyczą wszystkich gospodarstw posiadających grunty rolne. Celem Dobrej Kultury Rolnej jest właściwe zarządzanie glebą poprzez przestrzeganie norm dotyczących: przeciwdziałania erozji gleby, ograniczania degradacji substancji organicznej, przeciwdziałania zmianom struktury gleby, zarządzania zasobami wodnymi w rolnictwie i ochroną wody oraz ukierunkowanie ich na wzmocnienie standardów w zakresie ochrony środowiska oraz zmian klimatu.

W latach 2015-2020 stwierdzono najwięcej przypadków nieprzestrzegania wymogu utrzymania okrywy ochronnej gleby w okresie od dnia 1 listopada do dnia 15 lutego, na co najmniej 30% powierzchni gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego położonego na obszarach zagrożonych erozją wodną.

Kolejnym punktem, w którym kontrolerzy zauważyli wiele uchybień były regulacje związane z Obszarem A, który obejmuje ochronę ptaków i siedlisk przyrodniczych dzikiej fauny i flory, ochronę wód gruntowych przed substancjami niebezpiecznymi, postępowanie z osadami ściekowymi w gospodarstwie, a także ochronę wód przed azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych.

W tym wypadku zauważono:

• braki w przechowywaniu dokumentacji dotyczącej wszystkich zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem,
• przekroczenia maksymalnych dawek nawożenia azotem określonych w programie działań lub wynikających z planu nawożenia,
• nieprzestrzeganie pozostałych wymagań z programu działań obowiązujących na OSN,
• niezgodności z wymogami w zakresie ochrony dzikiego ptactwa,
• niezgodności w zakresie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.

Chcesz mieć pewność, że kontrola przebiegnie prawidłowo?

Zobacz jak możesz mieć łatwo prowadzić dokumentację dzięki eAgronom

Z kolei w Obszarze B związanym ze zdrowiem publicznym, zdrowiem zwierząt, zdrowotności roślin i zgłaszaniu chorób również kontrolerzy dopatrzyli się wielu nieprawidłowości. Dotyczyły one głównie:

• stosowania środków ochrony roślin niezgodnie z etykietą lub w sposób zagrażający zdrowiu ludzi, zwierząt lub środowisku,
• niekompletności lub braku ewidencji zabiegów wykonywanych przy użyciu środków ochrony roślin.

Niezgodności w zakresie przestrzegania wymogów dotyczących bezpieczeństwa żywności pochodzenia roślinnego w przypadku wprowadzania na rynek produkcji roślinnej najczęściej dotyczyły:

• stosowania środków ochrony roślin niezgodnie z etykietą
• braku posiadania przez rolnika dokumentacji dotyczącej stosowania środków ochrony roślin.
• warunków przechowywania nawozów naturalnych (płynnych lub stałych) oraz postępowania z odciekami (brak lub zbyt mała pojemność zbiorników na gnojówkę i gnojowicę, zbyt długi czas magazynowania nawozów naturalnych na polu, przenikanie odcieków do gruntu z miejsc magazynowania nawozów naturalnych);
• wielkości rocznych dawek nawozów oraz sposobów nawożenia (przekroczenie dawek, naruszenie terminów stosowania nawozów, niezachowanie odległości względem cieków lub zbiorników wodnych);
• przekroczenia maksymalnych dawek azotu określonych w planie nawożenia;
• nieopracowanie planu nawożenia lub jego nieprzestrzeganie;
• nieprowadzenia dokumentacji z realizacji Programu działań lub niewłaściwego sposobu dokumentowania.

Kontrolerzy podjęli następujące kroki w przypadku nieprawidłowości:

• kierowali wnioski do innych organów administracji rządowej i samorządowej w sprawach pozostających w kompetencji tych organów, np. do PGW Wody Polskie w sprawach braku bądź naruszania warunków pozwoleń wodnoprawnych, do Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w sprawach stosowania nawozu niepoduszczonego do obrotu;
• wydali zarządzenia pokontrolne;

• wydali decyzje administracyjne, w tym decyzje nakazujące usunięcie w określonym terminie naruszeń stwierdzonych w trakcie kontroli i decyzje ustalające wysokość opłaty za przechowywanie odchodów zwierzęcych niezgodnie z wymaganiami Programu działań oraz decyzje o wysokości opłaty za brak planu nawożenia azotem.

Zobacz też:

Kontrola w gospodarstwie rolnym – na co się przygotować?

Literatura:

https://www.arimr.gov.pl/fileadmin/pliki/kontrole/bekn/broszura_srodek.pdf
https://www.arimr.gov.pl/fileadmin/pliki/kontrole/dll/broszura_1t.pdf