Bez pługa też się uda! Czyli o tym, jak uprawa pasowa uratuje Twoje pola przed suszą.
Strip-till w Polsce nazywany uprawa pasową to stosunkowo nowa technologia uprawy uproszczonej pochodząca ze Stanów Zjednoczonych, w Europie mająca niewielki, kilkuprocentowy udział w technologiach uprawy gleby. Występowanie anomalii pogodowych, takich jak susze czy nawałnice skłaniają rolników do poszukiwania metod uprawy, które pomagają w ograniczaniu procesów erozji gleb, dlatego z roku na rok strip-till zdobywa coraz większą popularność. Na czym polega i w jakim stopniu może pomóc polskiemu rolnikowi w walce z okresowymi niedoborami wody?
Korzyści z uprawy pasowej
Strip-tillage z języka angielskiego oznacza uprawę pasową, która w praktyce rolniczej oznacza rezygnację z jakiejkolwiek uprawy poprzedzającej wysiew nasion. Jest technologią uniwersalną, umożliwiającą siew roślin takich jak burak cukrowy, rzepak czy kukurydza. Są to rośliny uprawiane w szerokich rzędach, co umożliwia wzrost długości korzeni, która już w początkowej fazie przekracza wysokość roślin w pionie i poziomie. Jest to bardzo ważny argument przemawiający za wdrożeniem uprawy pasowej, gdyż pozwala ona na wytworzenie się silniejszego korzenia, potrafiącego głębiej penetrować profil glebowy.
Idea uprawy pasowej spełnia zatem dwie podstawowe funkcje: oszczędność paliwa i ograniczenie rozpylania gleby. W miarę rozwoju technologii pojawiają się kolejne udogodnienia m.in. możliwość wgłębnego stosowania nawozów czy wspomaganie życia biologicznego, czego efektem jest wzrost zawartości próchnicy w glebie.
Rolnicy wykorzystujący na swoich polach technologię uprawy pasowej podkreślają także, że jej niezaprzeczalnym atutem jest oszczędność wody w glebie.
WPR po 2020 roku – jakie zmiany zajdą w dopłatach dla rolników ?
Lepiej odżywione rośliny mimo suszy
Tworzenie rozbudowanych systemów korzeniowych jest zatem kluczowym aspektem, przemawiającym za uprawą pasową w suchych latach. Należy podkreślić, że zbyt częste rozpulchnianie gleby poprzez orkę nie sprzyja różnorodności środowiska glebowego. W latach mokrych nie będzie to widoczne, ale w suchych fakt ten może wydatnie przyczynić się do spadku plonów. Uprawa pasowa pozwala na głębokie spulchnienie profilu glebowego, dzięki czemu roślinom można zaaplikować nawóz na dużej głębokości. Im gorsze warunki notujemy jesienią w okresie wschodów albo gdy na wiosnę notuje się silne niedobory wody, wówczas technologia ta pokazuje swój potencjał i znaczną przewagę nad pozostałymi metodami uprawy. Technologia ta sprawdza się także idealnie, gdy mamy gleby mozaikowate. Dzięki uprawie pasowej niwelujemy bowiem niedobory składników pokarmowych wynikające ze zróżnicowania w strukturze gleby. Co więcej, w dłuższej perspektywie, dzięki mniejszej ingerencji w glebę możemy liczyć na poprawę jej parametrów.
Oszczędność w nawożeniu
Plantacje po uprawie pasowej zdecydowanie lepiej się krzewią, a korzenie roślin sięgają znacznie głębiej jak w przypadku uprawy konwencjonalnej. Dzięki temu rośliny lepiej wykorzystują wilgoć i zgromadzone w glebie składniki odżywcze. To niejedynie zalety technologii strip-till. Sprzyja ona bowiem również oszczędnościom w aplikacji nawozów stosowanych przedsiewnie. Mniejsze nakłady wynikają z faktu, iż nawóz trafia wyłącznie w pasy uprawiane przez agregat. Ulokowanie nawozu w okolicy głównej masy korzeniowej w znaczącym stopniu poprawia jego przyswajalność, szczególnie w przypadku fosforu, który bardzo słabo przemieszcza się w glebie.
W przypadku potasu i magnezu natomiast, korzenie nie wykazują reakcji, rosną raczej przypadkowo bądź też nakierowane są na nawóz na skutek uprawy gleby. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku formy amonowej – rozwijający się korzeń trafiając na jego zasób w glebie, reaguje tworzeniem nowych korzeni bocznych, między innymi dlatego rosnący łan jest bardziej wyrównany pod względem wysokości roślin i nie ma problemów z obsadą na tak zwanych „poprzeczach”.
Należy pamiętać, że strategia nawożenia w systemie uprawy pasowej zależy jednak od wybranego systemu – doboru narzędzi. Większość dostępnych agregatów dedykowanych dla uprawy pasowej umożliwia wgłębne stosowanie nawozów mineralnych pod przyszły rząd roślin. Warto dodać, że przy wyborze tej technologii uprawy, odległość składnika od nasion jest zazwyczaj na tyle duża, że istnieje możliwość zastosowania optymalnej dawki nawozu, mimo tego wielu rolników decyduje się na jej zredukowanie, co przynosi wymierne oszczędności.
Inwestycja w park maszynowy?
Oczywiście technologia pasowej uprawy roślin nie jest „cudownym odkryciem” i w przypadku wystąpienia głębokiej suszy, efekt będzie nie współmierny do oczekiwań zwłaszcza, jeśli strip-till ma być zastosowany po raz pierwszy na danym polu. Liczne korzyści przemawiające za tą technologią pociągają za sobą również konieczność inwestycji w sprzęt, który niestety nie należy do najtańszych z uwagi na rozwiązania dedykowane dla plantacji wielkoobszarowych.
Na polskim rynku mamy coraz więcej maszyn, również tych, które budowane i modernizowane są przez samych rolników w zaciszu własnego gospodarstwa. Należy podkreślić, że coraz częściej gospodarstwa wielkoobszarowe kładą nacisk na zmniejszenie intensywności i liczby wykonywanych prac w polu. Doszukują się w tym przede wszystkim oszczędności czasu i redukcji kosztów paliwa.
Strip-till to właśnie kompromis pomiędzy klasyczną uprawą a całkowitym brakiem uprawy.
Maszyny do uprawy pasowej to jednak bardzo skomplikowane i złożone agregaty składające się podzespołów wykonujących szereg czynności za jednym przejazdem – rozcinanie i spulchnianie gleby w pasie głównego wzrostu i rozwoju roślin, wysiew nawozu na głębokość do 30 cm, uprawy przedsiewnej, siewu, zagarniania gleby i docisku. Szereg prac wykonanych podczas jednego przejazdu powoduje, że w dłuższej perspektywie technologia ta może być opłacalna, mimo początkowo poniesionych wysokich kosztów zakupu zestawu narzędzi oraz ciągnika dysponującego odpowiednią mocą.
W dużych gospodarstwach strip-till pozwala ostatecznie wręcz zredukować ilość sprzętu w parku maszynowym do minimum, co ma duże znaczenie przy obliczaniu amortyzacji i rosnącego udziału kosztów części zamiennych. Pod tym względem, dużym wyzwaniem dla gospodarstw jest konieczność utrzymywania dobrze wyposażonego magazynu sprzętu zapasowego z najbardziej newralgicznymi elementami roboczymi, które zużywają się znacznie szybciej w trakcie trudnej pracy na dużym areale. Średniej wielkości gospodarstwa mogą natomiast skorzystać z firm usługowych, które coraz częściej mają w swojej ofercie kompleksowe usługi uprawy, nawożenia i siewu w technologii pasowej.
Program do zarządzania gospodarstwem umożliwia posiadanie wszystkich informacji w jednym miejscu i zawsze pod ręką. Pomaga przygotować ewidencje, raporty i plan nawożenia azotem.
Załóż próbne kontro w eAgronom
Autor: Damian Wiśniewski
Developer systemów i narzędzi rolnictwa precyzyjnego dla gospodarstw rolnych należących do Grupy Fundacja Potulicka. Ekspert w zakresie wdrażania rozwiązań IT i rolnictwa cyfrowego, z naciskiem na oprogramowanie DSS oraz aplikacje GIS.
