ABC planowania budżetu w gospodarstwie – O czym należy pamiętać?

21.07.2019 - 8 minuty czytania

Monika Klimczak

Prowadzenie gospodarstwa rolnego – jak każdego innego biznesu – powinno przynosić dochód, a włożony wysiłek i praca muszą iść w parze z odpowiednim wynagrodzeniem. Nic dziwnego, że właściciele gospodarstw rolnych myślą o celach zarobkowych. Przy niewielkim wkładzie użytkownicy eAgronom mogą zobaczyć ważne wskaźniki, które pomagają zminimalizować ryzyko i zabezpieczyć zyski nawet w ciężkich i stresujących warunkach.

Ten artykuł jest kontynuacją:

ABC planowania budżetu w gospodarstwie – Nowa funkcja w eAgronom

Wszystko, co powinieneś wiedzieć o planowaniu budżetu

Marża brutto

Pierwszą miarą, na którą należy zwrócić uwagę jest marża brutto.

Marża brutto jest prostym miernikiem do porównywania wyników przedsiębiorstw, które mają podobne zaplecze pod względem kapitału i liczby zatrudnionych pracowników. Marża brutto odnosi się do całkowitego dochodu uzyskanego w firmie pomniejszonego o koszty zmienne poniesione w przedsiębiorstwie. Marża brutto w gospodarstwie rolnym jest obliczana przy każdej uprawie, ponieważ pozwala na porównywanie wyników między uprawami i określanie, które z nich naprawdę przynoszą rolnikowi zysk.

Aby poznać marżę brutto, musisz znać koszty dochodów i koszty nakładów bezpośrednich. W przypadku użytkowników eAgronom dane niezbędne do wyliczenia marży brutto zostają automatycznie wypełniane po zaplanowaniu następnego sezonu (np. nasiona, nawozy, ŚOR).

Dochód

Obecnie producenci zbóż otrzymują dochody z dwóch głównych źródeł: pierwszym jest sprzedaż wyprodukowanych zbóż, drugim pomoc finansowa w postaci różnych dopłat dla rolników ze środków rządowych lub unijnych dotacji. Dopłaty nigdy nie są pewne i nikt nie może zagwarantować, że dane gospodarstwo – nawet jeżeli już raz otrzymało pieniądze – w przyszłości ponownie je otrzyma.

Celem prowadzenia gospodarstwa powinno być utrzymywanie budżetu w taki sposób, aby biznes był opłacalny nawet bez pomocy finansowej. W rzeczywistości wiele gospodarstw zarządzanych z pomocą eAgronom od wielu lat dobrze prosperuje bez dotacji unijnych i ciągle zwiększa swoje zyski.

W eAgronom przychody ze sprzedaży obliczane są na podstawie każdej uprawy, obliczając obszar przeznaczony pod nią, prognozowany plon i oczekiwaną cenę sprzedaży. Podczas gdy uprawa jest w pewnym stopniu determinowana przez płodozmian, planowany plon powinien być średnią plonu zebranego w ciągu ostatnich pięciu lat.

Załóż konto eAgronom już teraz

Przez pierwsze 7 dni korzystasz zupełnie za darmo.

Podczas naszych badań często widzieliśmy, że rolnicy są zbyt optymistyczni wobec swoich oczekiwań dotyczących rentowności. Rolnictwo to biznes wymagający znajomości zarządzania ryzykiem, a profesjonalny rolnik zawsze prowadzi budżet oparty na realistycznej wysokości plonu, a tym samym unika nieprzyjemnych niespodzianek pod koniec sezonu.

Podczas gdy cena sprzedaży jest w pewnym stopniu zależna od światowych cen rynkowych, wiele gospodarstw rolnych podpisuje umowy z nabywcami nawet na rok przed sprzedażą, ustalając szacunkowe ceny za swoje plony. Zakontraktowanie oczekiwanej wartości produkcji z kupującym wpływa na bardziej precyzyjny budżet. Jest to bardzo ważne, ponieważ banki wolą przyznawać niższe stopy procentowe rolnikom, którzy są realistyczni i mogą wykazać, że szacunkowe ceny są ustalane w formalny sposób w umowie.

Należy zauważyć, że nie wszystkie uprawy są sprzedawane na rynku, ale można je wykorzystać jako nasiona w następnym sezonie zbioru lub jako paszę dla własnego inwentarza żywego. Niemniej jednak zalecamy umieszczenie cennika (wg wartości rynkowej) również dla tych upraw, ponieważ ostateczna wartość produkcji jest ważną częścią rocznego wyniku, niezależnie od tego, czy rolnicy sprzedają plony, czy używają upraw na własny użytek. Pozwala to na dokładne porównanie kosztów produkcji roślinnej i marży brutto.

Dochód rolniczy nie obejmuje pieniędzy otrzymanych w formie pożyczki lub z innych instrumentów finansowych.

Bezpośrednie koszty produkcji

Należą do nich nasiona, nawozy i środki agrochemiczne, które zostaną wykorzystane w sezonie zbiorów. Są one szczegółowo ujęte i podzielone według upraw w systemie eAgronom. Ilości produktów są automatycznie agregowane przez eAgronom ze względu na zaplanowane zabiegi na następny sezon, jak: sianie, nawożenie czy opryskiwanie. Szacunkowe ceny zakupu można pobrać z list cen lokalnych dystrybutorów i / lub sprzedawców. Warto zastanowić się nad zakontraktowaniem cen ze sprzedawcą, co może uchronić przed podniesieniem wartości lub brakiem dostępności produktu podczas sezonu.

Zysk operacyjny generowany przez gospodarstwo czyli EBITDA

EBITDA oznacza zysk przed odsetkami, podatkami i amortyzacją – jest miarą stosowaną do oceny wyników operacyjnych firmy. Można to postrzegać jako wskaźnik przepływu gotówki z działalności całej firmy.

Aby poznać EBITDA, musisz znać marżę brutto i koszty pośrednie produkcji.

Pośrednie koszty produkcji

Można je postrzegać jako koszty poniesione na uprawy w płodozmianie podczas całego cyklu zbiorów, czyli w okresie roku. Obejmują one pracę, paliwo, utrzymanie maszyn, utrzymanie nieruchomości, administrację, zawieranie umów i wynajem gruntów.

Koszty są pośrednie, ponieważ planowanie lub przypisanie wszystkich tych wydatków do konkretnych zbiorów i pól jest niepraktyczne lub nie ma żadnej rzeczywistej wartości. Wyjątkiem od tego może być olej napędowy, który pewne przedsiębiorstwa mogą zaliczyć do kosztów bezpośrednich.

Zazwyczaj całkowite pośrednie koszty produkcji są podzielone przez całą powierzchnię gospodarstwa. Koszty można po prostu obliczyć, patrząc na wyniki z poprzedniego roku (np. gdy całkowita płaca wynosiła 100 tys. zł w ostatnim roku, będzie to 100 tys. zł plus / minus margines zależny np. od liczby pracowników). Koszt ten może być o wiele bardziej szczegółowy, gdy budujemy go od podstaw. Tworzenie “od zera” podczas pierwszego roku budżetowania jest zawsze dobrym pomysłem, bo zwiększa dokładność budżetu i pozwala uniknąć wielu nieprzyjemnych niespodzianek.

Podstawowy zysk operacyjny nazywany EBIT

EBIT oznacza zysk przed opodatkowaniem i podatkami. Jest zyskiem netto przed potrąceniem podatku dochodowego i kosztów odsetek. Ponieważ jednym z największych kosztów działalności rolniczej jest amortyzacja maszyn, EBIT jest wykorzystywany do analizy wyników podstawowych działań operacyjnych w gospodarstwie.

Aby obliczyć EBIT, musisz znać koszty amortyzacji i deprecjacji. Dla użytkowników eAgronom koszty te są automatycznie obliczane na podstawie listy maszyn i budynków gospodarczych.

Deprecjacja i Amortyzacja (DA)

Dużym wydatkiem w formie bezgotówkowej w gospodarstwie jest amortyzacja maszyn i w pewnym stopniu amortyzacja nieruchomości. Ciągniki, kombajny i narzędzia (nawet gdy są dobrze utrzymane) osiągają moment “w swoim życiu”, gdy ich obniżona niezawodność staje się rzeczywistym ryzykiem dla firmy. Jest to moment, w którym maszyna jest zwykle wymieniana. Większość firm amortyzuje swój sprzęt w okresie 7 lat. Ponieważ wartość maszyn maleje, jest ona liczona jako koszt bezgotówkowy w sprawozdaniu finansowym, a w efekcie amortyzacji tworzy fundusz gotówkowy w przedsiębiorstwie przeznaczony na sfinansowanie zakupu nowej maszyny.

Zysk netto, czyli główny wskaźnik sukcesu we wszystkich gospodarstwach

Zysk netto, nazywany również przychodem netto, jest miarą rentowności przedsiębiorstwa po uwzględnieniu wszystkich kosztów i podatków. To jest rzeczywisty zysk!

Aby obliczyć ZYSK, musisz obliczyć koszty odsetek, które zapłacisz w następnym roku.

Koszty odsetek

Odsetki od zobowiązań finansowych są podzielone na trzy główne typy:

pożyczki długoterminowe – zwykle kredyty na zakup ziemi lub budowę nowego budynku.
pożyczki krótkoterminowe – przyjmowane w celu wypełnienia okresów ujemnych przepływów pieniężnych w sezonie (przed sprzedażą zbiorów).
pożyczki na kapitał – to pożyczka na zakup ciągnika lub innej maszyny.

Zakupy leasingowe są uważane za koszty operacyjne i nie odzwierciedlają rachunku kosztów finansowych. Należy zauważyć, że pożyczki nie są uwzględniane w przychodach, dlatego ich spłata nie jest uwzględniana jako koszt! Jedynymi kosztami finansowymi w budżecie są płatności z tytułu odsetek, zarówno otrzymywanie pożyczek, jak i spłata rat wpływają jedynie na przepływ pieniędzy w gospodarstwie, natomiast tylko odsetki mogą być ujęte jako zysk lub strata w agrobiznesie.

*Podatek

Część podatkowa w budżecie jest w dużym stopniu zależna od lokalnych przepisów podatkowych. Ponieważ w wielu krajach UE nie ma podatku dochodowego (lub podatku od osób prawnych) odciąganego od przychodów w przedsiębiorstwie, aby uprościć tworzenie budżetu, postanowiliśmy w ogóle wykluczyć podatek od osób prawnych.

Koszty produkcji roślinnej (COP / t)

Koszt produkcji roślinnej daje przegląd wydatków w przeliczeniu na tonę produkcji (zł / t). W branży rolniczej ten miernik określany jest jako COP / t (koszt produkcji na tonę). Dodając do równania oczekiwaną cenę sprzedaży, umożliwiamy porównanie rentowności różnych upraw. Na przykład, jeśli COP / t wynosi 150 zł, a cena sprzedaży wynosi 160 zł / t, zysk wyniesie 10 zł / t. eAgronom wykonuje te obliczenia automatycznie.

Co gwarantuje Ci eAgronom i nowa funkcja planu budżetu?

Przydatny do uzyskiwania pożyczek z Banku

Większość rolników składa podania o uzyskanie krótkoterminowej pożyczki (rocznej) z banku na kapitał obrotowy, który ma sfinansować prowadzenie działalności podczas sezonu jeszcze przed sprzedażą plonów. Dodatkowo niektórzy rolnicy ubiegają się o długoterminowe pożyczki (> 1 rok) na zakup maszyn, gruntów lub rozwój nowych pomieszczeń. Rozmawialiśmy z przedstawicielami banków i zapytaliśmy, czego wymagają od rolników. Oprócz dokumentów pokazujących dochody w gospodarstwie i planu budżetu na następny sezon, banki są zainteresowane wieloma wskaźnikami, o których sami rolnicy rzadko słyszeli. Oto, co oferuje eAgronom oprócz zwykłego planu budżetowego, a co może okazać się szczególnie przydatne podczas wnioskowania o przyznanie pożyczki:

Zadłużenie – łączna kwota zadłużenia w banku na koniec roku.
Dług / EBITDA – współczynnik określający, ile lat zajęłoby spłacenie długu.
TDS (Total Debt Service) – suma pożyczek i odsetek zapłaconych w ciągu roku budżetowego, z wyłączeniem kwoty głównej pożyczek krótkoterminowych.
DSCR = EBITDA / TDS – współczynnik, który pokazuje tolerancję biznesową na presję kredytową.

Posiadanie wstępnie wypełnionego budżetu skraca proces kredytowy w banku z miesięcy oczekiwania na decyzję na tygodnie. Zazwyczaj rolnicy z solidnym planem finansowym otrzymują również niższe stopy procentowe i oferty sezonowe.

Nie tylko dla producentów zbóż

Nowy moduł planowania budżetu zawiera uzupełniający plik Excel zawierający wszystkie dane i metryki. W ten sposób wypełnienie budżetu w eAgronom jest opłacalne dla każdego typu gospodarstwa, ponieważ plik Excel może zostać rozszerzony o dowolną liczbę wierszy.

Eksportowany plik Excel jest odczytywany przez formuły, a więc możesz szybko i łatwo dodać dodatkowe koszty i dochody (np. produkcji mleka). Zalecamy również w pierwszej kolejności wypełnienie wszystkich niezbędnych danych dotyczących produkcji ziarna w eAgronom, następnie zatwierdzenie ich z właścicielem gospodarstwa, a dopiero na koniec pobranie pliku Excel jako pliku wyjściowego dla łącznego budżetu całego przedsiębiorstwa.

Nowe funkcje w bliskiej przyszłości

Plan budżetu jest pierwszą z wielu funkcji mających na celu poprawę wglądu w finanse w gospodarstwie, która ma ułatwić zarządzanie ich właścicielom i pozostałym operatorom agrobiznesu. Nasze kolejne plany obejmują:

Porównywanie – tych samych okresów (porównanie konkretnych dni z różnych lat)
Przepływ gotówki – aby zidentyfikować roczne zapotrzebowanie firmy na gotówkę, unikaj tej niemiłej niespodzianki, jaką jest brak gotówki przed zbiorami, identyfikując potrzebę wcześniej i planując rezerwę pieniężną na wypełnienie luki!
Analiza oparta na polach – które pola wymagają mniej nakładów lub powinny zostać sprzedane?
Analiza maszyn – które maszyny kosztują najwięcej i powinny zostać wkrótce wymienione?

Podsumowując, użytkownicy eAgronom zostaną wkrótce wyposażeni w szereg potężnych narzędzi finansowych, które pomogą w prowadzeniu i ulepszaniu rentownych przedsiębiorstw.

Zacznij już teraz planować 2020 rok.